Sessiz okumak, 6 klas

Güzün

O bunalık yaz günneri geçti, güz geldi. Güz tutêr üç ay: sentäbri, oktäbri hem noyabri. Sentäbri ayında may hep ölä sıcak olêr, nicä dä yazın, sade havalar biraz taa duruk, taa taazä.

Bütün yaz dinnenmiş uşaklar, sentäbridä enidän şkolaya gitmää başlêêrlar. Güz bizdä, Bucakta, çok türlü zenginniklärlän geler. Türlü emişlär, karpuzlar, kaunnar, üzümnär bu vakıtta olêrlar. Başçalarda türlü zarzavatlar geç güz vakıdından durêrlar. En paalı iş bizdä güzün – üzümnerin hem papşoyların toplanması.            

Bu produktları bizim ellerimiz boldan dökerlär: herersi üzüm, şıra, hereri papşoy!

        Eni bereketi kırlardan kaldırdııcaan, çiftçilär traktorlarlan güz topraklarını derin sürerlär, meyvalık hem baa koymaa deyni kuyu hazırlêêrlar, nadaz erlerinä güz ekinnerini ekerlär.

Oktäbri ayı geçtiynän, hava biraz diişilmää başlêêr. Sabaalän kalktııcan, pençeredän görüner, nicä otların üstü hem evlerin örtüleri kraadan biyazlanêr. Kimi sabaa yalaklarda su donêr. Kırlar yavaş-yavaş heptän boşlanêrlar.

Kimi yılda güz yaamurlu olêr. Güz yaamurları yazınkı yaamurlara benzemäz. şindi çiskin yaamurlar, aftaylan tutêr, toprak pek yımışêêr, hamur gibi kabarêr, hem ölä tez kurumêêr, nicä yazın. Güz ekinneri, kardaşlanıp, tarlayı örterlär. Ihtiarların bir lafı var: “Tarlada çamur, teknedä hamur”.

Hava gittikçä serinneer, kraalar düşer may her sabaa. Aaçların yaprakları, sararıp, erä silkinerlär. Poyraz tarafından bir sert lüzgär, kalan yaprakları da kopardıp, kuytulara haydêêr, da aaçların dalları çır-çıplak kalêr. Lüzgär estikçä, çıplak dallar hasretli uuldêêrlar…

Gidän kuşlar, susarak bireri toplanêrlar da, annaşmaa oturup, yola hazırlanêrlar.

Noyabri ayında gidän kuşlar may hepsicii, buralarını brakıp, sıcak memlekletlerä uçêrlar. Sade karakuşlar taa soraya kalêrlar, üüsek aaçların dallarına konup, ayazlar çekedincä, bitki türkülerini çalêrlar, sansın yazınkı yuvalarını brakmaa kıyamêêrlar. Noyabrinin bitkisinä yakın onnar da giderlär. Razgeler, ani bir lelek kafadarlarınnan barabar uçamamış, kim bilsin, ne sebep üzerinä: ya kanadı kusurluydu, yada bir derdi vardı zavallının; uzun gagasını kanadın altına sokup, gözlerini kıpıştırarak, bir bacaan üstündä süzüler sürülmüş tarla içindä, angısının topaçları kaardan gücülä görünerlär.

Nikolay Tanasoglu

Cüz Bucaa geler:

En paalı güz bölä zenginniklärlän:

Ne için sürerlär güzdän topraa trakturlarlan?

Sabaalen kalktıycan görüner:

Yalaklarda su:

Güz yaamurlar yaayêr:

Nası ihtiyarların lafı var?

Güzün gün-gündän ne olêr havaylan?

Çıplak dallar ne yapêr?

Gidän kuşlar bireri toplanıp:

Angı kuşlar en bitki uçêrlar?

Bu tekst: