Scenariusz lekcji

                                                                                              z języka polskiego

                                                                                 w 5 klasie

                                                                                OSS nr 3

                                                                                           Julia Hałuszczak

 

 

 

 

Temat: „Bawimy się z wyrazami”

 

 

 

 

Iwano-Frankiwsk – 2018

 

Julia Hałuszczak

5 W klasa

Temat: Bawimy się z wyrazami

Cele lekcji:

poznawczy:

-uświadamia sobie różnice między przedrostkiem i przyrostkiem

- prawidłowo definiuje terminy: synonim, antonim, homonim,

- zna termin leksyka,

- poprawnie dzieli znaczeniowo wyrazy na dosłowne i przenośne,

-uczeń poprawnie posługuje się terminami z nauki o języku.
kształcący:

-uczeń rozumie polecenia nauczyciela i wykonuje je zgodnie z instrukcją;

-uczeń potrafi korzystać z podręcznika i innych źródeł , by znaleźć potrzebne mu informacje;

-doskonalenie techniki pisania (unikanie błędów ortograficznych)

wychowawczy:

- umiejętność pracy w grupie,

- dbanie o poprawność gramatyczną języka polskiego,

-operowanie się podstawową terminologią tematu lekcji,
-zwracanie uwagi na konieczność dokładnego i wyraźnego wymawiania wyrazów..

Metody: aktywizujące, rozwijające, metoda ejdetyki

Formy pracy: rozmowa kierowana, zbiorowa,indywidualna, praca w grupach.

Środki dydaktyczne: ćwiczenia przygotowane przez nauczyciela, kartki z zadaniami, multimedia, obrazki z wyrazami

 

Przebieg lekcji

1. Część organizacyjna lekcji  (10 min)

Powitanie uczniów.

Aktualizacja wiedzy uczniów.  Sprawdzenie pracy domowej

Uczniowie przypominają podstawowe wiadomości dotyczące swołotwórstwa. Wraz z prowadzącym przypominają pojecia: przedrostka, przyrostka i rdzenia.

     Nauczyciel prosi uczniów popatrzyć na tablicę, czy wszystko napisano prawidłowo.

(Na tablice w różnej kolejności napisane wyrazy „rdzeń”, „przedrostek” i „przyrostek”. Poprawnie ma być tak: „przedrostek”, „rdzeń”, „przyrostek” ). Pytanie do uczniów:

      Co nazywamy przedrostkiem, przyrostkiem i rdzeniem?

 (Przedrostek, nazywany także prefiksem, dopisujemy przed tematem słowotwórczym wyrazu pochodnego. 

• Przyrostek (sufiks) znajduje się w wyrazie pochodnym po temacie słowotwórczym, lecz przed końcówkami fleksyjnymi.
• Rdzeń to cząstka, która jest wspólna wszystkim wyrazom tworzącym daną rodzinę wyrazów pochodnych).

      Sprawdzanie obecności. Jako zadanie domowe było znaleźć przedrostki do wyrazu „pisać” i przyrostki do wyrazu „góra” .

 

Przykładowe odpowiedzi uczniów: Przepisać, napisać, odpisać, zapisać, podpisać, nadpisać, wypisać, spisać.

Góra-górka, górnik, góreczka,górzysty, góral, góralka, górski,góralski,górnicze, górny, pagóreczek.

Nauczyciel : Kto przypomnie mi, jak piszemy wyrazy z prefiksami z-, s-, ś-?

Przedrostek z- piszemy przed literami oznaczającymi spółgłoski dźwięczne, a także pred s, ś, sz, h.

Przedrostek s- piszemy przed literami oznaczającymi spółgłoski bezdźwięczne oprócz s, ś, sz, c, h.

Przedrostek ś- piszemy przed ć (ci).

Nauczyciel daje uczniom kartki, na których oni piszą wpisują odpowiedni przedroski do wyrazów: - rywać, -wieźć, -badać, -paść, -frunąć, -czesać, -ciąć, -ciszony, -sypać, -szyty,      -sunąć.

Prawidłowo: zrywać, zwieźć, zbadać, spaść, sfrunąć, sczesać, ściąć, ściszony, zsypać, zszyty,      zsunąć.

Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji za pomocą rebusa:

 

ł=w ,,,+ić   się

 

          

 

2 os. l.mn.      ,

 

 

,,,

Klucz: Bawić się z wyrazami.

Przedstawienie uczniom tematu lekcji i zapoznanie ich z celami zajęcia.

2. Przebieg lekcji (30-40 min)

  1.   Słowo nauczyciela. Pierwsze zadanie jest zaszyfrowane. Posłuchajmy, co nam trzeba robić.

     Multimedia: „Pierwze zadanie znajdziecie w kopercie, schowanym pod jednym z miejsc, na którym siedzicie. ”

     Uczniowie odnajdują koperty, w których mieści się kartka z kodem Morse’a.

     Nauczyciel zwraca się do konkretnych uczniów z prośbą powiedzieć o dodatkowym zadaniu domowym. Przykładowe odpowiedzi uczniów:

     Kod Morse’a – stworzony w 1840 przez Samuela Morse’a i Alfreda Vaila sposób reprezentacji alfabetu, cyfr i znaków specjalnych za pomocą dźwięków, błysków światła, impulsów elektrycznych lub znaków popularnie zwanych kreską i kropką. Kod Morse’a jest zaprojektowany w ten sposób, aby człowiek był w stanie go zrozumieć bez specjalnego urządzenia dekodującego. W sytuacji awaryjnej kod ten może być łatwo nadany za pomocą zaimprowizowanych środków, co czyni go wszechstronnym i uniwersalnym sposobem telekomunikacji.

 

 

 

Litery alfabetu łacińskiego Litera Kod   Litera Kod A  • —   N  — •           B  — • • •   O  — — — C  — • — •   P  • — — • D — • •   Q — — • — E •   R  • — • F • • — •   S • • • G — — •   T — H • • • •   U • • — I • •   V • • • — J  • — — —   W • — — K — • —   X — • • — L  • — • •   Y  — • — — M  — —   Z  — — • •

Inne litery Litera Kod ą • — • — ć — • — • • ę • • — • • é • • — • • ch — — — — ł • — • • — ń — — • — — ó — — — • ś • • • — • • • ż — — • • — • ź — — • • —

 

„ — • — • •         • — —        • •        — • — •        — — • •        •        — •        • •         •

— •          • — •         602         • • •         —          • — •         166 ”

Pięcioklasiści za pomocą koda Morse’a  i alfabetu dowiadują się, że mają zrobić ćwiczenie nr 602 str. 166 w zeszytach. Trzeba ułożyć synonimy w grupy.

Ładny, piękny, cudowny.

Chcieć, pożądać, potrzebować.

Chodzić, wałęsać się, łazić.

Nauczyciel prosi uczniów o przeczytaniu definicji pojęcia „synonim” z podręcznika ze str.166.

2. Nauczyciel prosi uczniów popatrzyć na multymedię i pyta się, czym te wyrazy są podobne.

MYSZKA

 

   

 

ZAMEK

 

  

 

GNIAZDKO

  

 

 

GWIAZDA

 

  

 

 

UCHO

  

KOLEJKA

   

 

WĄŻ

  

 

Mysz komputerowa i zwierzę.

Zamek na spodniach i zamek królewski.

Gniazdo ptaka i gniazdo dla przedmiotu, potrzebującego prądu.

Gwiazda show biznesu i gwiazda na niebie.

Ucho człowieka i ucho do garnka.

Kolejka z torami i  kolejka do teatru.

Wąż do pralki i wąż jako zwierzę.

Uczniowie czytają ze strony 165 z podręcznika, co nazywamy homonimami.

3. Następne zadanie polega na tym, że dzieci dostają od wychowawcy koperty z rozsypanką antonimów i uporządkują je prawidłowo.

Dziś – jutro,

Zawsze – nigdy,

Dużo – mało,

Rano – wieczorem,

Zacząć – przestać,

Dobry – zły,

Skąpy – szczodry,

Ciepły – chłodny,

Jasny – ciemny,

Biały – czarny.

Szeroki – wąski,

Wysoki – niski,

Szczupły – gruby,

Wesoły – smutny,

Chory – zdrowy,

Głupi – mądry,

Wielki – mały,

Płakać – śmiać się,
Budować – rujnować,

Dziś – jutro.

Nauczyciel pyta się, jak nazywamy takie wyrazy. Odpowiedź – antonimami, wyrazami o znaczeniu przeciwnym.

4. Uwaga na prezentację multimedialną. Nagrywanie wideo z kolejnym zadaniem.

Multymedia: „Gratuluję uczniów do kolejnego zadania. Otrzymałam/łem kopertę z róznymi znaczkami, ale nie mogę sobie z tym poradzić. Może wy pomożecie mnie? ”.

Załącznik nr1

Pięcioklasiści za pomocą tych obrazków i alfabetu odczytują: „My jesteśmy krasnoludki” i razem z nauczycielem śpiewają i tańczą.

Tekst piosenki

My jesteśmy krasnoludki,
Hopsa sa, hopsa sa,
Pod grzybkami nasze budki,
Hopsa, hopsa sa,
Jemy mrówki, żabkie łapki,
Oj tak tak, oj tak tak,
A na głowach krasne czapki,
To nasz, to nasz znak.

Gdy ktoś zbłądzi, to trąbimy,
Trututu, trututu,
Gdy ktoś senny, to uśpimy,
Lulu lulu lu,
Gdy ktoś skrzywdzi krasnoludka,
Ajajaj, ajajaj,
To zapłacze niezabudka,
Uuuuu.

5. Nauczyciel prosi o podejście do tablicy z jednego uczniów z każdego zespołu. Uczniowie po kolei odbierają koperty i czytają, co tam napisano. Członkowie zespołu mają dać poprawną odpowiedź i zapisać ją do zeszytu.

 

Biało wszędzie i rzeki pokrył twardy...(lód). 
Na kulig więc się wybrał wesoły, wiejski...(lód)

 

Gdy spokojne - jest gładkie
niby błękit nieba. 
Kłębią się bałwany, gdy się rozgniewa. (morze)
 

To pytanie nie do lenia. 
Kiedy morze w "ż" się zmienia? (może od mogę)

 

To nie kaktus ani szczotka. 
może w lesie go napotkasz? (jeż) 
 

Obaj się piszą inaczej, 
a jeden po drugim płynie. 
Jednego porżną tracze, 
a drugi w Wiśle zginie. (Bug, buk) 
 

Imię to z walecznym rycerzem skojarzyć należy
i gdy zrymujesz wyjdzie ci... (Jerzy) 

Podsumowanie (7 min)

Podsumowanie przeprowadzonego zajęcia. Nauczyciel przypomina cele dzisiejszej lekcji i dokonuje zebrania wiadomości na temat synonimów, antonimów i homonimów.

Zadanie domowe: 1) Podać po 2 zdania, zawierające synonimy, antonimy i homonimy.

2) Wypisz połączenia wyrazów w dwie kolumny.

Uciekający czas. Uciekający zając. Oko dnia. Oko ludzkie. Leci ptak. Leci czas. Promień słońca. Promień nadziei. Klucz do dzwi. Klucz do wiedzy. Składać życzenia. Składać papiery.

 

Dosłowne znaczenie	Przenośne znaczenie
Uciekający zając.	Uciekający czas.
Oko ludzkie.	Oko dnia.
Leci ptak.	Leci czas.
Promień słońca.	Promień nadziei.
Klucz do dzwi.	Klucz do wiedzy.
Składać papiery.	Składać życzenia.

Dla zdolnych: Ułuż wiersz, używając synonimów, antonimów lub homonimów.

Wystawienie ocen za lekcję.