Język polski - skąd się wziął i jak powstał? + test na 12 pytań

Język polski - skąd się wziął i jak powstał?

  Język polski znajduje się obecnie na 26. miejscu najczęściej używanych języków na świecie i posługuje się nim około 44 milionów ludzi i jest także jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej. Ze względu na swoje cechy gramatyczne, ortografię oraz wymowę uznawany jest za jeden z najtrudniejszych języków do nauki przez obcokrajowców, których język ojczysty radykalnie różni się od polskiego. Jest jednak stosunkowo łatwy do opanowania dla cudzoziemców, którzy posługują się językami słowiańskimi np. Czechów. Spowodowane jest to tym, że przodkiem języka polskiego, tak jak większości języków europejskich, jest język praindoeuropejski. Na skutek wędrówek plemion wyodrębniły się trzy dialekty: czesko-słowacki, łużycki i lechicki, z których powstały osobne języki – zachodniosłowiańskie, wschodniosłowiańskie i południowosłowiańskie. Język polski powstał z zachodniego wariantu języka prasłowiańskiego, z dialektu lechickiego.

  Choć historycy języka polskiego spierają się, który moment można uznać za narodziny języka polskiego, nie wątpliwie należy uznać, że okres tworzenia państwa polskiego przez Mieszka I oraz przyjęcie chrztu przez Polskę w 966 roku były przełomowe dla rozwoju polszczyzny. To właśnie wtedy język polski zaczął się kształtować jako oddzielny język.

  Pierwszym zdaniem w całości spisanym po polsku było zdanie, które chłop, Czech Boguchwał, zwany Brukałą, wypowiedział do swojej żony Polki, Ślązaczki: „Daj, ać ja pobruszę, a ty pocziwaj”, które oznaczało: „Daj, teraz ja pomielę, a ty odpocznij”. Słynne zadanie znajdziemy w spisanej w XIII wieku „Księdze henrykowskiej”.

  Do XIV wieku język polski istniał tylko w odmianie mówionej, spopularyzowanie polszczyzny i dbałości o nią przyniósł dopiero rozwój drukarstwa. Na przełomie XIV i XV wieku zaczęto podejmować pierwsze próby jego standaryzacji.

  Historia języka polskiego to historia nieustannie napływających do niego zapożyczeń. Najpierw z greki i łaciny (wyrazy związane z chrześcijaństwem i duchowieństwem), potem z języka niemieckiego (wyrazy dotyczące handlu i miasta) i francuskiego (nazwy związane z modą, makijażem, światem kultury i sztuki), obecnie – z języka angielskiego, który uznawany jest za język międzynarodowy funkcjonujący w słownictwie wszystkich branż, zwłaszcza technologicznej, korporacyjnej i marketingowej.

  W języku polskim stosuje się alfabet łaciński składający się obecnie z 32 liter. W użyciu są także 3 litery: Q, V i X, które występują wyłącznie w wyrazach obcego pochodzenia. Polski jest też jednym z języków słowiańskich (wraz z czeskim, chorwackim i słoweńskim), w którym stosuje się znaki diakrytyczne (ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż). Język polski i jego zasady regulowane są przez instytucję zwaną Radą Języka Polskiego. 

  21 lutego obchodzimy ustanowiony przez ONZ Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. W Polsce jest to święto obchodzone od 2012 roku.

Test do tekstu

1. Jaka jest pozycja języka polskiego na liście najczęściej używanych języków na świecie?

a) 10         b) 26          c) 44.

2. Dlaczego język polski jest trudny do nauki dla obcokrajowców?

a) Ma skomplikowaną gramatykę;

b) Posiada nietypową ortografię;

c) Występuje w nim wiele wyjątków fonetycznych;

d) Wszystkie powyższe.

3. Jaki język jest przodkiem języka polskiego?

a) Język praindoeuropejski

b) Język prasłowiański

c) Język czeski

d) Język niemiecki.

4. Jakie dialekty wyodrębniły się z języka prasłowiańskiego?

a) Lechicki, czesko-słowacki i łużycki

b) Zachodniosłowiański, wschodniosłowiański i południowosłowiański

c) Serbsko-chorwacki, bułgarski i rosyjski

d) Litewski, łotewski i polski.

5. Kiedy język polski zaczął kształtować się jako oddzielny język?

a) W X wieku

b) W XIII wieku

c) W XIV wieku

d) W XV wieku.

6. Jakie jest pierwsze zdanie zapisane w języku polskim?

a) „Daj, ać ja pobruszę, a ty pocziwaj”

b) „Bogurodzica dziewica”

c) „Inwokacja do Ducha Świętego”

d) „Kazania świętokrzyskie”.

7. Co spopularyzowało język polski i dbałość o niego?

a) Rozwój drukarstwa

b) Ustanowienie Rady Języka Polskiego

c) Wprowadzenie alfabetu łacińskiego

d) Ustanowienie Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego.

8. Z jakich języków zapożyczono najwięcej słów do języka polskiego?

a) Z greki i łaciny

b) Z języka niemieckiego i francuskiego

c) Z języka angielskiego

d) Z języków słowiańskich.

9. Ile liter ma polski alfabet?

a) 26      b) 30         c) 32        d) 34.

10. Jakie znaki diakrytyczne są używane w języku polskim?

a) ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż

b) ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź

c) ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś

d) ą, ć, ę, ł, ń.

11. Kto reguluje zasady języka polskiego?

a) Rada Języka Polskiego

b) Ministerstwo Edukacji Narodowej

c) Uniwersytet Jagielloński

d) Polska Akademia Nauk.

12. Kiedy obchodzimy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego?

a) 21 lutego

b) 21 marca

c) 21 kwietnia

d) 21 maja.