Тема уроку: Доба просвітництва. Зустріч польських інтелектуалістів.

Мета: ознайомити учнів з подіями, які увійшли в літературу доби просвітництва; дати уявлення учням про представників польської літератури доби просвітництва; розвивати уміння працювати з інформацією, аналізуючи їх; узагальнювати фактичний матеріал, робити висновки; виховувати дбайливе ставлення до предмету та усвідомлення важливості навчання як засобу існування

Тип уроку: комбінований.

Обладнання: підручник, зошит, мультимедійна дошка.

Хід уроку

І Організаційний

1. Привітання

Dzień dobry!

Cieszę się że Wаs widzę!

Proszę usiąść!

2. Введення в іншомовну атмосферу

Hymn do miłości Ojczyzny

Muzyka: Wojciech Sowiński
Słowa: Ignacy Krasicki
Święta miłości kochanej Ojczyzny,
Czują Cię tylko umysły poczciwe!
Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,
Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe.
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe.
Byle cię można wspomóc, byle wspierać,
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Wolności! której dobra nie docieka
Gmin jarzma zwykły, nikczemny i podły,
Cecho dusz wielkich! ozdobo człowieka,
Strumieniu boski, cnót zaszczycon źródły!
Tyś tarczą twoich Polaków od wieka,
Z ciebie się pasmem szczęścia nasze wiodły.
Większaś nad przemoc! – A kto ciebie godny
Pokruszył jarzma, albo padł swobodny.

3. Перевірка домашнього завдання

• Sprawdzanie słόwek
• Sprawdzanie ćwiczenia

4. Повідомлення теми і мети уроку

Nа dzisiejszym zаjęciu będzieporozmаwiаmy o okresie oświаdczeniа i jego przedstаwicielаch, а tаkże kontynujemy nаukę o słowotwόrstwie.

II Основна частина уроку

Nаuczyciel: Czytаmy ciekаwostrę (stronа 34)

     Oświecenie to okres w historii literatury i kultury polskiej przypadający na lata 1740-1822. Idee polskiego oświecenia zostały w znacznej mierze zaczerpnięte z pokrewnych zjawisk na zachodzie Europy. Idee owe głosiły: filozofię wolności narodowej, naukowy pogląd na świat, powszechną oświatę, sprzeciw wobec pozostałości feudalizmu itd. W Polsce zaś oświecenie rozwinęło się później niż na zachodzie Europy. W tym okresie została przyjęta Konstytucja, powszechnie zwana Konstytucją 3 Maja. Powstają też publiczna Biblioteka Załuskich, Teatr Narodowy i Szkoła Rycerska w Warszawie, Liceum Krzemienieckie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie.

ĆWICZENIE 23 Dokończ zdania z ćw. 21.: „Ignacy Krasicki urodził się...” i „Najważniejsze jego utwory to...”. Które informacje pominiesz? Dlaczego?

ĆWICZENIE 21 Wysłuchaj tekstu. Ignacy Krasicki Dostojnik kościelny, poeta, a także prekursor* polskiej powieści. Jeden z głównych przedstawicieli polskiego oświecenia, nazywany „księciem poetów polskich”.

 Ignacy Krasicki urodził się 3 lutego 1735 roku w Dubiecku nad Sanem, zmarł 14 marca 1801 roku w Berlinie. Wywodził się ze zubożałej rodziny magnackiej. W 1751 roku za namową rodziców – i podobnie jak jego dwaj bracia – wstępuje do seminarium duchownego w Warszawie, w 1759 roku otrzymuje święcenia kapłańskie, po czym udaje się na dwuletnie studia do Rzymu. Po powrocie do kraju sprawował funkcję sekretarza prymasa* – co było tym bardziej znaczące, że w czasie bezkrólewia prymas sprawował funkcję tzw. interrexa, czyli pełnił niektóre obowiązki monarchy. Potem Krasicki został kapelanem królewskim Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1765 wraz z Franciszkiem Bohomolcem i przy współpracy króla Krasicki zakłada czasopismo „Monitor”, wychodzące do roku 1785, krytyczne wobec pozostałości kultury czasów saskich. Od 1767 Krasicki piastuje godność biskupa warmińskiego z rezydencją biskupią w Lidzbarku Warmińskim. To dawało jemu również prawo zasiadać w Senacie Rzeczypospolitej. W 1795 obejmuje stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego, czego skutkiem była przeprowadzka z rezydencji biskupiej w Lidzbarku Warmińskim do Łowicza i Skierniewic. Za początek kariery literackiej Ignacego Krasickiego wypada uznać rok 1775. Wówczas przedstawił on na tzw. obiadach czwartkowych, wydawanych przez Stanisława Augusta Poniatowskiego dla ludzi kultury, fragmenty poematu heroikomicznego Myszeidos. Spośród nich największą popularność zdobyła strofa śpiewana jako Hymn do miłości ojczyzny, przez pewien czas pełniąca funkcję nieoficjalnego hymnu Polski. Krasickiego wypada uznać za przedstawiciela nurtu klasycznego w poezji. Wyjątkiem od tego trendu wydają się próby wykorzystania nowego gatunku literackiego – powieści. Największe natężenie aktywności pisarskiej Ignacego Krasickiego datuje się na lata 1775–1780. W 1775 wychodzi Myszeida, rok później powieść Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, pierwsza część Pana Podstolego oraz anonimowo wydana Monachomachia – w 1778. Rok 1779 to wydanie Satyr oraz zbioru Bajki i przypowieści. Były to czasy kiedy w Polsce rządzili królowie z saskiej dynastii Wettynów, August II (1697–1733) i August III (1733–1763). Ich panowanie było jednak przerywane kolejnymi elekcjami i rządami Stanisława Leszczyńskiego (1704–1709 i 1733–1736). 34 Pod pseudonimem Michał Mowiński wydał również komedie Solenizant, Statysta i Łgarz. Zarówno w Satyrach, jak i w Bajkach poeta często sięgał do dialogu. (Wg Internetu)

Вивчення граматичного матеріалу

Wyrazy pokrewne - rdzeń, rodzina wyrazów

Wyrazy tworzące rodzinę wyrazów nazywa się pokrewnymi. Mają one wspólny rdzeń - cząstkę niepodzielną słowotwórczo będącą nośnikiem znaczenia.

Przykład 1- grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „syn”

syn, synek, synuś, syneczek, synulek, synowa, synowica, usynowić, usynowiony, synowski

Przykład 2 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „czytać”

czytać, czytywać, przeczytać, odczytać, wyczytać, zaczytać się, czytanie, czytelnia, czytelnik, czytelniczka, czytnik, czytelniczy, czytelniany, odczyt

Przykład 3 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „malować”

malować, namalować, zamalować, odmalować, zmalować, wymalować, przemalować, malowanie, malunek, malowidło, malarz, malarka, namalowany, zamalowany, przemalowany

Czasem rdzeń może przyjąć formę oboczną. Będzie wtedy występował w kilku wariantach różniących się między sobą głoskami. Rdzenie różniące się głoskami to rdzenie oboczne, a wymiana głosek to oboczność rdzenia.

Przykład 1 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „szkoła”

szkoła, szkółka, szkolnictwo, szkółkarstwo, szkolenie, szkoleniowiec, przedszkole, szkolić, szkolny

rdzenie oboczne - szkół : szkoł

: szkol

oboczności - ó:o i l:ł

Przykład 2 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „droga”

droga, dróżka, drożyna, drogowiec, drogówka, przydrożny, drogowy

rdzenie oboczne – drog : dróż : droż

oboczności – ó:o i ż:g

Przykład 3 - grupa wyrazów pokrewnych należących do rodziny wyrazu „ręka”

ręka, rączka, rączyna, rękawica, rękoczyn, zaręczyny, wyręczyć, podręczny

rdzenie oboczne: ręk : ręcz : rącz

oboczności – ę:ą i k:cz

Uwaga!

Nie wolno mylić pojęć wyraz pokrewny i wyraz pochodny!

Wyrazy pokrewne to wszystkie wyrazy mające wspólny rdzeń:

liczyć, wyliczyć, wyliczanka, odliczyć, odliczenie, licznik.

Wyraz pochodny to wyraz utworzony od innego słowa:

licznik to wyraz pochodny od liczyć

wyliczyć i odliczyć to wyrazy pochodne od liczyć,

wyliczanka to wyraz pochodny od wyliczyć,

odliczenie to wyraz pochodny od odliczyć.

Część wspólna obu wyrazów (podstawowego i pochodnego) nazywa się podstawą słowotwórczą:

liczyć – licznik, liczyć – wyliczyć, odliczyć – odliczenie.

Закріплення вивченого матеріалу

ĆWICZENIE 24 Według wzoru biografii Ignacego Krasickiego napisz biografię znanego ukraińskiego poety Eugena Hrebinky. Wybierz z tekstu słowa i zwroty charakterystyczne dla biografii.

ІІІ Заключна частина

1. Підсумки уроку
   • «Сьогодні я дізнався/дізналася про…»
   • «Мені сподобалося…»
2. Домашнє завдання
   • Читати і перекласти на українську мову текст с.32 «Ignacy Krasicki»
   • Вправа 26, ст.35.

   3. Оцінення учнів