Матеріал до уроку "Wielkanoc. Czytanie ze zrozumieniem"

WIELKANOC

Wielkanoc to najstarsze i najważniejsze święto w chrześcijańskim roku liturgicznym, poświęcone pamięci zmartwychwstania Chrystusa. W Wielkanoc po uroczystej mszy— rezurekcji— zasiadamy do wielkanocnego śniadania zwanego "święconem". Poprzedza je rytuał dzielenia się poświęconym w Wielką Sobotę jajkiem.

Wielkanoc wieńczy okres Wielkiego Postu i poprzedzający ją Wielki Tydzień. Od wielu wieków Polacy badają w czasie Wielkiego Tygodnia wszelkie znaki na niebie i ziemi, które powiedzą im, jakie będą następne miesiące. Pogoda w Wielką Środę wskazywała na to, jaka będzie wiosna, a w Wielki Czwartek — jakie będzie lato. Wielki Piątek wróżył pogodę na żniwa, a Wielka Sobota prognozowała pogodę na zimę.

Niedziela Palmowa. Palmy są przygotowywane przez chrześcijan na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Ich kształt i rozmiar jest bardzo różny. Zgodnie ze starymi wierzeniami, wysoka palma miała zapewnić długie i dostatnie życie. Palmy, które po poświęceniu nabywały niezwykłej mocy, miały chronić rodziny i całe gospodarstwa przed nieszczęściami. Wierzono też, że uderzenie kogoś palmą po wyjściu z kościoła zapewni mu zdrowie i pomyślność."Nie ja biję, wierzba bije" — tłumaczono zbyt mocne uderzenia w obawie przed bolesnym odwetem.

Wielka Środa. W Wielką Środę gospodarze wychodzili z poświęconą w poprzednim roku wodą święcić pola, aby dawały dobre plony. W południowej Polsce znanym obrzędem było wypędzanie Judasza. W tym celu tworzono specjalną kukłę ze słomy i szmat, którą później zrzucano z wieży kościoła i następnie topiono. Symbolizowało to pożegnanie zimy oraz zemstę na Judaszu za jego zdradę.

Wielki Czwartek. Wielki Czwartek to dzień żegnania postu. Na pożegnanie czterdziestodniowego okresu postu urządzano też pogrzeb żuru. Obrzęd polegał na wylaniu zupy na głowę przypadkowej osoby. Kąpiel w rzece lub jeziorze w Wielki Czwartek wieczorem lub nazajutrz o świcie zapewniała urodę, gładkość skóry i ochronę przed złem.

Wielki Piątek. Na Wielki Piątek przypadało malowanie kraszanek i pisanek. Ze względu na swoje właściwości, pisanki kiedyś stosowano do różnych zabiegów magicznych mających zapewnić dobry urodzaj i powodzenie w hodowli. W czasach przedchrześcijańskich, aby zapewnić zdrowie ludziom i zwierzętom, trzymano jaja pod progami domów i obór. Wierzono, że wielkanocna pisanka chroni przed nieszczęściem.

Wielka Sobota. Święcono wodę, kołacze, jaja, chrzan, szynki i baby na wielkanocne stoły. W Wielki Piątek i w Wielką Sobotę odwiedzano również urządzane w kościołach Groby Pańskie.

Po Wielkiej Niedzieli następuje Wielkanocny Poniedziałek. Największa zabawa zaczynała się, kiedy we wsi rozlegał się krzyk: "Śmigust! Śmigust". Wtedy wszyscy łapali za naczynia z wodą. Dziewczęta nierzadko lądowały w jakimś zbiorniku wodnym lub w korycie przy studni. Czasami, kiedy pod ręką brakowało wody, oblewano się gnojówką. Na dziś coraz częściej oblewa się bliskie osoby perfumami.

Taka “kąpiel” ma zapewnić zdrowie na cały rok. Teraz pełna nazwa tego zwyczaju brzmi “śmigus-dyngus”.

Wielkanoc

1.    Najstarsze i najważniejsze święto w chrześcijańskim roku liturgicznym to:

1.   Boże Narodzenie;
2.  Wielkanoc;
3.  Dzień Niepodległości.

2.    Przy Wielkanocnym śniadaniu rodzina dzieli się:

1.   święconym jajkiem;
2.  święconą palmą;
3.  święconym jedzeniem.

3.    W czasie Wielkiego Tygodnia Polacy badają znaki na niebie i  ziemi, które powiedzą o:
   1.       pogodzie w Nedzielę Wielkanocną;
   2.       pogodzie w następne miesiące;
   3.       pogodzie w następnym roku.
4.    W Niedzielę Palmową Polacy świecą palmy:
   1.       na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy;
   2.       żeby zapewnić długie i dostatnie życie;
   3.       w obawie przed nieszczęściami.
5.    W Wielką Środę gospodarze wychodzili w pola i :
   1.       święcili wodą ziemię, aby dawała dobre plony;
   2.       śpiewali pieśni ludowe, wywołując ciepłą wiosnę;
   3.       palili kukłę Judasza.
6.    Obrzęd wypędzania Judasza zymbolizował:
   1.       odrodzenie życia po śmierci;
   2.       pożegnanie zimy oraz zemstę na Judaszu za jego zdradę;
   3.       oczyszczenie od grzechów przed Wielkanocą.
7.    Obrzęd pogrzebu żuru polegał na:
   1.       pojadaniu żuru całą rodziną;
   2.       wylaniu zupy na ziemię w polu;
   3.       wylaniu zupy na głowę przypadkowej osoby.
8.    W Wielki Piątek Polacy:
   1.       malują kraszanki i pisanki;
   2.       kupują kraszanki i pisanki;
   3.       darują kraszanki i pisanki swoim dzieciom.
9.    Ze względu na swoje właściwości, pisanki kiedyś:
   1.       stosowano do sałatek;
   2.       stosowano do różnych zabiegów magicznych;
   3.       trzymano jaja pod łóżkiem w domu.
10.                      W Wielką Sobotę Polacy idą do kościoła:
    1.       święcą jedzenie i odwiedzają Groby Pańskie;
    2.       na świąteczną Mszę;
    3.       na spotkanie z rodziną.
11.                      Po Wielkiej Niedzieli następuje:
    1.       Mała Niedziela;
    2.       Mały Poniedziałek;
    3.       Wielkanocny Poniedziałek.
12.                      Dzisiaj coraz częściej oblewa się bliskie osoby:
    1.       zimną wodą;
    2.       perfumami;
    3.       gnojówką.