Sessiz okumak, 10 klas

Kaurma

         Her yılın, güz ayında, gagauzlar keserlär koyun da yapêrlar kaurma. Bu imäk kalmış taa evelki vakıtlardan.

Çoban Zinba Ristu hem oolu Savçu tutundular yapmaa kaurma. Zimba Ristu kesti bir toklu maasuz, kaurma yapmaa deyni. Onnar ikisi getirdilär yakacak da aulda yaktılar ateş. Savçu yardım edärdi havezlän

  ― Bän severim yakmaa ateş!

O nacaklan yarardı oduncuk da tutuşturardı ateşi. Bobası bir tarafta doorayadı yaanıyı. Açan Savçu kızdırttı ateşi, Zimba çaardı onu yanına:

  ― Savçu, ya gel da bak, nasıl kaurma yapılêr.

Zimba keskin bıçaklan ayırardı eti kemiklerdän. O yavaş – yavaş doorayardı yaanıyı, kemikleri da toplayardı bir siniyä. Savçu getirdi ateştän tenceredä sıcak su,da bobası başladı yıkamaa lokmaları.

  ― Yaanıyı lääzım islää yıkamaa, annadın mı?

  ― Annadım.

        Yaanı çiktı yakın otuz kila. Onnarı hepsini Zimba doldurdu bir büük çüven içinä da döktü orayı bir kila su, taazü su. Savçu tuttu çüvenin bir kulubundan, bobası da öbür kulubundan, çüven aardı. Onnar usulunnan erleştirdilär çüveni ocak üstünä.

  ― Şindi yaanı lääzım kaynasın buulan.

Arada – saatta Zimba karıştırardı çüvendä lokmaları aaç kaşıklan. Vakıt gidärdi ötä, da Savçu başladı atmaa kuru odun ateşä, taa tez pişsin kaurma deyni.

  ― Brak, diil lääzım, - durguttu onu bobası, - kaurma lääzım pişsin yavaş ateştä.

  ― E nekadar taa beklemää e? – mirildadı Savçu.

  ― Yaanı lääzım kaynasın üç-dört saat. Savçu koktu gustlu buuyu, ani gelärdi çüvendän, da dedi:

  ― E-he-he! Bän ozamana kadar bıkacam şu kaurmayı.

Zimba bu vakıt karıştırardı tafta kaşıklan çüven içindä.

         Sora Zimba koydu çuvenä bir püskä kara biber, dafın yapraa, kırıp- kırıp onnarı iki parçaya. Sora koydu iki çorba kaşıı kırmızı biber.

  ― Savçu, bak, - Zimba, açıp çüvenin kapaanı, - kaurma içinä lääzım koymaa iki suvancık, onnar daalacek, kaynadıynan, ama onnar öldüreceklär koyun kokusunu. Şindi taa kaynasın yarım saat, da bakacez, ne oldu?

         O braadı kaurma kaynasın, aldı şkembeya da başladı yıkanmaa haşlak suda, kazıttırıp- kazıttırıp onu bıçaklan. Açan islää pakladı şkembeyı, baktı yok mu kesik bişey da Verdi şkembeyi Savçuya uusun onu tuzlan.

 Savçu cuvapsız, hızlı- hızlı uudu şkembeyı tuzlan, arada-satta çalpalayıp onu suylan.

Açan hepsi oldu hazır, boba hem ool doldurdular haşlak lokmaları şkembä içinä. Baaladılar ucunu ipliklär, koydular sofra üstünä da, yasılattırıp şkembeyı, kapadılar onu taa bir sofraylan. Savçu getirdi bir taş, da onu koydular başkı erinä.

  ― Te yaptık işi, - dedi Zimba ooluna, - sän gagauz oolu e, lääzın biläsin kaurma yapmaa, hem kadıhca oynamaa.

Stepan Bulgar

1. Nezaman gagauzlar keserlär koyun?

Ne kesti çoban Zımba Ristu?

Savçu dedi:

Nereyi Zimba topladı kemikleri?

Kaç kila yaanı çıktı?

Neylän karıştırılırdı cüven?

Kaç saat lääzım kaynasın yaanı?

Kaç parçaya kırdı dafin yapraanı bobası?

Ne öldürer koyun kokusunu?

Neylän uvêrlar şkembeyi?

Nası bu tekst?

Ne kaurma yapmasından kaarä lääzım bilsin taa gagauz?