Конспект турецькою "Ata sözü ve deyimler"

Про матеріал
Матеріал містить конспект турецькою мовою на тему "Приказки та сталі вирази". Конспект містить аналіз роботи турецьких та вітчизняних лінгвістів, які досліджували турецькі приказки та сталі вирази, їх приклади, а також збірку приказок, які містять числовий компонент. Практичне значення роботи полягає в тому, що її результати можна буде використовувати при підготовці до теми "Турецькі прислів'я та приказки", а також на практичних заняттях з турецької мови у закладах вищої та середньої освіти, зокрема у спеціалізованих школах східних мов.
Перегляд файлу

Polozok Dariia

Ata sözü ve deyimler

Geçen yıl Ata sözü ve deyimler hakkında «Dört, dokuz, kırk sayısal bileşenlere sahip Türkçe ata sözü ve deyimlerinin yapısal ve anlamsal özellikleri» tezi yazdım.

Phraseology, sözlüğün en demokratik bileşenidir. Eski zamanlardan beri insanların dili, insanın günlük yaşamında yer alan bilimlere paralel olarak gelişmiştir. Çevremizdeki dünya, sayılarla ilgili düzenliliklerle doludur. Sayısal bir bileşene sahip cümlecikler, Türk dilinin dilbilim fonunda büyük bir tabaka oluşturur; bu, bizim görüşümüze göre, daha fazla çalışmayı gerektiren bir alan olarak kalmaktadır.

Türk dilbiliminde, sözcükbilimciliği tanımlamak için girişimlerde bulunuldu. Ömer Asım Aksoy, bilimsel yaklaşımı ifadelerin sınıflandırılmasında ilk dilbilimci oldu. Aşağıdaki ifadeleri veriyor: «çekici biranlatım kılığı taşıyan vecogunun gercek anlamı bulunan, kalıplaşmış sözcük topluluklarına deyim denir». Benzer bir tanım Yusuf Zia Kahadin tarafından verilmiştir: «iki veya daha fazla kelimeden meydana gelen, coğunlukla  kendi öz anamının dışında yeni biranlam yazıyı ya da konuşmayı daha da güzelleştiren söz bölümüne deyim denir». Bilim adamları bir dizi phraseolojik ünite sınıflandırması sunar: Dilbilimci-Türkolog Baskakov, semantik ve stilistik bir sınıflandırmaya dayanan bir phraseologism tipolojisi oluşturmayı önerir.

Dört, dokuz, kırk Türk, Altay, Orta Asya ve Ortadoğu mitolojilerinde ve halk kültüründe ayrıca İslam inancında Kutsal Sayıdır.

Kırk sayısı ise daha ziyade İslam toplumunun günlük yaşamında en çok kullanılan sayıdır. İçinde kırk sayısı geçen isim ve deyimlerin bazıları şunlardır: Kırk haramiler, kırk dereden su getirmek, kırk bir kere maşallah, kırk ev kedisi, kırk para, kırk yılın başı, kırk yılda bir, kırk yıllık dost, bir fincan kahvenin kırk yıl hatırının olması…

Özel anlamlar yüklenen ve kutlu sayılan sayılardan biride dörttür. Dört yön, dört unsur, dört mevsim, bir gündeki dört zaman, dört rüzgâr, dört renk gibi hususlar mitolojik kökenlere sahiptir. Dört melek, dört peygamber, dört kitap gibi kabuller İslâm kaynaklıdır.


Sonuç olarak dokuz sayıdır. Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Bu sayı, kutsal olan varlık için kullanıldığı gibi kahramanlar için de kullanılmıştır. Ayrıca Türklerin önemli kutlama günlerinin tarihlerinde de dokuz sayısına rastlarız. Ayrıca deyimlerde de yer almış ve yoğunluk, çokluk, güçlülük anlatan bir kelime olarak kullanılmıştır.

Tezde kullanılan ata sözü ve deyimler:

Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı var.

Kırk yılda bir ölet olur, eceli gelen ölür (Kırk yıl kıran olmuş, eceli gelen ölmüş).

Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.

Dokuz doğurmak.

Dört elle sarılmak.

Allah dört gözden ayırmasın.

Dört  yanını deniz aldı.

Dokuz (kırk) öküz ile bir mağarada mı kaldın.

Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine uyuyamamış.

Bir adama kırk gün (deli dersen deli, akıllı dersen akıllı olur) ne dersen o olur.

Bir baba dokuz oğlu ( evlâdı) besler, dokuz oğlu(evlat)  bir babayı beslemez.

Bir deli kuyuya taş atmış, kırk akıllı çıkaramamış (Bir delinin kukuya attığı  taşı kırk akıllı çıkaramaz).

Boğaz dokuz (kırk) boğumdur.

Dokuz at bir karağa bağlanmaz.

Dokuz keçe, su geçe, bir deri, soğuk geri.

Dokuz (iki) ölç, bir biç.

Dokuzun gönlünden dokuz top bez geçer.

Dünya dört (kırk) kulplu bir kazan, bir kulpundan tut da kazan.

Ekincinin karnını yarmışlar; kırk “bu yılcık”, kırk “bıldırcık” çıkmış.

Eşek küçüktür ama dokuz deveyi yeder.

Güzellik ondur, dokuzu dondur.

Işçi (rençper) kırk yılda, tüccar kırk günde.

Kırk gün taban eti, bir gün av eti.

Kırk hırsız bir çıplağı soyamamış.

Kırkından sonra azanı tenesir paklar (azana çare bulunmaz).

Kırkından sonra saza baslayan kıyamette çalar.

Kırk serçeden bir kaz iyi.

Kırk yıllık Kâni, olur mu Yani? (Kâni- Müslüman özel adi, Yani- Hiristiyan özel adı)

Mart dokuzunda çıra yak, bağ buda.

Okka her yerde dört yüz dirhem.

Olan dört bağlar, olmayan dert bağlar.

Sarmısağı gelin etmişler, kırk gün kokusu çıkmamış.

Sıtma “ben tuttuğumu kırk yıl sonra tanırım” demiş.

Yüzü güzele kırk günde doyulur; huyu güzele kırk yılda doyulmaz.

Dört gözle beklemek.

Kılı kırk yarmak.

Dört kaşlı.

Abası kırk yamalı.

Hindu hırkası gibi kırk yamalı.

Kırkı on paraya.

Adı çıkmış dokuza, inmez sekize.

Bir dalda dokuz ceviz görmeyince taş atmamak (Cevizi çift görmezce ağaca taş atmamak).

Biz kırk kişiyiz, biribirimizi biliriz.

Dokuz babalı.

Dokuz yorgan eskitmek.

Dört başı mamur.

Dört bir taraf.

Dört dönmek.

Dört dörtlük.

Dört duvar arasında.

Dört gözle ağlamak.

Dört gözle bakmak.

Dört üstü murat üstü.

Dört yanı deniz kesilmek.

Etrafında dört dönmek.

Gözünü dört açmak.

Kedi gibi dört ayak üstüne düşmek.

Kılı kırk yarmak.

Kınayanda kırk batman.

Kırk bir buçuk maşallah.

Kırk dereden su getirmek.

Kırk çıkmak.

Kırk (doksan, seksen) kapının ipini çekmek.

Kırk kargaya bir sapan.

Kırk katır mı kırk satır mı?

Kırk körün bir değneği.

Kırklara karışmak.

Kırk (her) tarakta bezi olmak.

Kırk yılda bir.

Kırk yılın başı (başında), (Ömürde bir).

Kırk (dokuz) yılın çarşambası bir araya gelmek.

Suratına bakanın kırk yıl işi rast gitmez (Uğursuzun yüzüne bakma, kırk gün işin rast gitmez).

Zevkten dört köşe olmak.

Bir tane az, iki tane karar, üç tane zarar, dört tane çingeneye yarar.

Aşık alemi kör, dört yanını duvar sanır.

Zararsız yılan kırk yıl yaşasın.

Bu bir kuyuklu yıldızdır ki kırk yılda bir doğar.

Kırk anahtar sahibi (kırk anahtarlı).

Kırk bir kere.

Kırk evin kedisi.

Kırk parasız.

Kırk yalan.

docx
Додав(-ла)
Полозок Дарія
Додано
22 лютого 2021
Переглядів
258
Оцінка розробки
Відгуки відсутні
Безкоштовний сертифікат
про публікацію авторської розробки
Щоб отримати, додайте розробку

Додати розробку